Το αρχαίο λιμάνι του Λεχαίου

Το δυτικό επίνειο της Κορίνθου στον Σαρωνικό κόλπο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια της αρχαιότητας -κάτι στο οποίο συνέβαλλε η θέση του κοντά στην πόλη και οι πρωτοποριακές εγκαταστάσεις του. Στον πολεμικό ναύσταθμο του Λεχαίου «κτίζονταν» οι περίφημες κορινθιακές τριήρεις.

Φωτογραφίες

Το δυτικό επίνειο της Κορίνθου στον Σαρωνικό κόλπο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια της αρχαιότητας -κάτι στο οποίο συνετέλεσε η θέση του κοντά στην πόλη. Το άλλο λιμάνι, στον Κορινθιακό, ήταν η Κεγχρεές. Τα ονόματά τους πήραν από τον Κεγχρία και τον Λέχη, τους δίδυμους μυθολογικούς γιους του Ποσειδώνα και της Πειρήνης, κόρης του ποτάμιου θεού Αχελώου.

Οι δύο βασικές κατασκευαστικές φάσεις του λιμανιού στο Λέχαιο χρονολογούνται στην αρχαϊκή (6ος π.Χ. αι.) και στη Ρωμαϊκή εποχή (1ος μ.Χ. αι.). Εξακολούθησαν να το χρησιμοποιούν στα πρωτοχριστιανικά χρόνια, όπως υποδηλώνει η μεγάλη παλαιοχριστιανική Βασιλική που ανασκάφηκε κοντά στην ακτή. 

Τα πρώτα τεχνικά έργα έγιναν στην πρώιμη αρχαϊκή περίοδο για να εξυπηρετήσουν την στρατηγική απόφαση της δημιουργίας κορινθιακών αποικιών στη Δύση -άλλωστε το λιμάνι ήταν στραμμένο προς τα δυτικά.

Οι Κορίνθιοι αύξησαν τη χωρητικότητα και ενίσχυσαν την ασφάλειά του με έργα που θεωρούνται θαύμα τεχνογνωσίας και τεχνολογίας της εποχής. Αντιγράφηκαν από τους Καρχηδόνιους και μετά από τους Ρωμαίους που έκαναν αντίστοιχα έργα και σε άλλα λιμάνια. 

Το λιμάνι του Λεχαίου ήταν τεχνητό και διακρινόταν στο εμπορικό τμήμα και στον πολεμικό ναύσταθμο. Προστατευόταν, όπως και η πόλη της Κορίνθου, από το Εξαμίλιο τείχος και οι άνθρωποι πηγαινοέρχονταν μέσω του πλακόστρωτου δρόμου που ονομαζόταν οδός Λεχαίου. Κατά μήκος του λιμανιού κατασκευάστηκαν πέτρινες προβλήτες, μόλοι, κυματοθραύστες, ράμπες, αποθήκες και άλλες εγκαταστάσεις, ώστε να διακινούνται και να φυλάσσονται τα εμπορεύματα που μεταφέρονταν από και προς τις αποικίες της Κορίνθου. 

Στον πολεμικό ναύσταθμο του Λεχαίου υπήρχαν πολλές ναυπηγικές εγκαταστάσεις. Εκεί «κτίζονταν» οι τριήρεις, όχι μόνο για την Κόρινθο, αλλά και για λογαριασμό άλλων πόλεων-κρατών. Έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη ναυτική πολεμική βιομηχανία. Το πόσο αξιόλογη ήταν αποδεικνύεται από το ότι το 334 π.Χ. η Κόρινθος συνεισέφερε στο στόλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου 160 απολύτως εξοπλισμένες τριήρεις. 

Η Παλαιοχριστιανική Βασιλική του Λεχαίου (Λεωνίδη)
Είναι το σημαντικότερο παλαιοχριστιανικό μνημείο της Πελοποννήσου και η μεγαλύτερη σε μήκος Βασιλική στην Ελλάδα (220 μ.). Καταλαμβάνει έκταση 11.000 τ.μ. και βρίσκεται στον δυτικό βραχίονα του αρχαίου λιμανιού του Λεχαίου. Είναι αφιερωμένη στον Επίσκοπο Αθηνών Λεωνίδη και επτά γυναίκες που μαρτύρησαν μαζί του γύρω στα μέσα του 3ου αι.   Είναι τρίκλιτη με πεντάκλιτο εγκάρσιο κλίτος και τρούλο, νάρθηκα, διπλό αίθριο, βαπτιστήριο και πολλά προκτίσματα. Τα δάπεδα ήταν στρωμένα με λευκές μαρμάρινες πλάκες. Εξαιρετικής τέχνης ήταν ο γλυπτός διάκοσμος. Στον χώρο του μνημείου υπάρχουν διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ κάποια άλλα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κορίνθου.
Η θεμελίωση του κυρίως ναού έγινε στους χρόνους του αυτοκράτορα Μαρκιανού (450-457 μ.Χ.), ή στα πρώτα χρόνια του διαδόχου του Λέοντα Α' (457-474 μ.Χ.). Ολοκληρώθηκε επί Ιουστίνου Α' (518-527 μ.Χ.). Δυστυχώς το 551/552 μ.Χ. ένας φοβερός σεισμός στην περιοχή κατέστρεψε ολοσχερώς το μεγαλόπρεπο μνημείο που ήρθε ξανά στο φως με ανασκαφές κατά τις δεκαετίες του 1950-1960. 
Δείτε περισσότερα στον ιστότοπο του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αρχαίας Κορίνθου. 

Ήξερες ότι

Η υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στο λιμάνι του Λεχαίου γίνεται μέσω του Lechaion Harbour Project, που ξεκίνησε το 2013. Είναι μια συνεργασία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, του SΑΧΟ-Institute, University of Copenhagen και του Ινστιτούτου της Δανίας στην Αθήνα. Έχουν αποκαλυφθεί και αποτυπωθεί χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα των καταποντισμένων λιμενικών εγκαταστάσεων και υπάρχουν πολύ σημαντικά ευρήματα όπως θεμελιώσεις μόλων, υπολείμματα κτιρίου κ.α. Δείτε βίντεο.

Το αρχαίο λιμάνι του Λεχαίου βρίσκεται δίπλα στην παλιά εθνική οδό που οδηγεί από την Κόρινθο στον οικισμό Λέχαιο.

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.