H αρχαία Τεγέα

O ολομάρμαρος ναός της Aλέας Aθηνάς, που βρισκόταν στο νοτιότερο τμήμα της πόλης της Τεγέας, είναι από τους πιο σημαντικούς της κλασικής εποχής και ένα σπουδαίο αξιοθέατο της Αρκαδίας. Ο ρόλος του στην εξέλιξη της μνημειακής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής στον ελλαδικό χώρο ήταν μεγάλος.

Φωτογραφίες

+ 2

Σύντομη ιστορία. Η Τεγέα, μαζί με τη Μαντινεία, ήταν οι σπουδαιότερες πόλεις-κράτη της αρχαίας Αρκαδίας, έδρα των τελευταίων μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων. Κατά μια άποψη ιδρύθηκε από τον Τεγεάδη, που ήταν ένα από τα 50 παιδιά του Λυκάονα και εγγονός του Πελασγού. Η μυθολογία λέει πως οι Τεγεάτες πήραν μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία και στον Τρωϊκό πόλεμο. Διακρίθηκαν ως εποικιστές και ιδρυτές πόλεων, όπως η Πάφος, και πιθανότατα η Γόρτυνα της Κρήτης. 

Από τον 8ο π.Χ. αι. η πόλη ενεπλάκη σε πολέμους με τη Σπάρτη. Στους Περσικούς πολέμους  οι Τεγεάτες ακολούθησαν τον Λεωνίδα, με 500 πολεμιστές στις Θερμοπύλες. Μετείχαν, επίσης, με 3.000 πολεμιστές στη μάχη των Πλαταιών. Το 146 π.Χ. οι Τεγεάτες υποδουλώθηκε στους Ρωμαίους. Συμμάχησαν με τον Αντώνιο στη ναυμαχία του Ακτίου, αλλά το 31 π.Χ. ο νικητής Αύγουστος για να τους τιμωρήσει αφαίρεσε το άγαλμα της Αθηνάς και τα δόντια του Καλυδώνιου κάπρου από το ιερό της Αλέας. 

Η γη της Τεγέας ισοπεδώθηκε από τις ορδές του Αλάριχου το 395-396 μ.Χ. και λεηλατήθηκε από τους Σλάβους τον 8ο και 9ο αι. Μετονομάστηκε σε Αμύκλειο, ισοπεδώθηκε πάλι κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας από τον Ασάν και οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε νέα πόλη, το Μουχλί. Κατά την Επανάσταση του ’21 έδωσαν το παρόν στις μάχες και συνέβαλλαν στην απελευθέρωση από τους Τούρκους. 

Ο περίφημος ναός της Αθηνάς Αλέας. Βρισκόταν στο νοτιότερο τμήμα της αρχαίας πόλης της Τεγέας. Η εξέλιξή του παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Τεγέας. 

Ο Παυσανίας μας πληροφορεί, ότι μυθικός ιδρυτής του ιερού της Aλέας Aθηνάς υπήρξε ο Άλεος. Σύμφωνα με τα ευρήματα των ανασκαφών, στον χώρο λατρευόταν γυναικεία θεότητα ήδη από τους μυκηναϊκούς χρόνους. Ταυτίσθηκε στη συνέχεια με την Aθηνά, προς τιμήν της οποίας οικοδομήθηκε στο τελευταίο τέταρτο του 7ου αι. π.X. ένας μνημειώδης δωρικός ναός που καταστράφηκε από φωτιά το 395/4 π.X. Εντοπίσθηκε κάτω από τα θεμέλια του κλασικού ναού του 4ου αι. π.Χ., ερείπια του οποίου θα δείτε στον αρχαιολογικό χώρο.  

O ολομάρμαρος ναός της Aλέας Aθηνάς είναι από τους πιο σημαντικούς της κλασικής εποχής. Ο ρόλος του στην εξέλιξη της μνημειακής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής στον ελλαδικό χώρο ήταν μεγάλος. Σύμφωνα με τον Παυσανία, υπερείχε από τους άλλους ναούς της Πελοποννήσου ως προς την κατασκευή και το μέγεθος. Ήταν σεβαστός και απαραβίαστος για όλους τους Πελοποννήσιους και όσοι κατέφευγαν εκεί ως ικέτες έβρισκαν άσυλο.

Τα αρχιτεκτονικά του σχέδια έκανε ο Πάριος Σκόπας, ένας από τους γνωστότερους γλύπτες της αρχαιότητας. Στο εσωτερικό του σηκού υπήρχε το λατρευτικό άγαλμα της θεάς Αθηνάς, εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από  ελεφαντόδοντο. Υπήρχαν επίσης αγάλματα του Ασκληπιού και της θεάς Υγείας από πεντελικό μάρμαρο, τα δόντια του Καλυδώνιου κάπρου και σπουδαία αναθήματα. (Στοιχεία για τον ναό έχουμε χρησιμοποιήσει και από το odysseus-culture.gr).

Ο αρχαιολογικός χώρος της Τεγέας. Την αρχαία πόλη αποτελούσαν τα σημερινά χωριά Αλέα, Επισκοπή και μέρος του Σταδίου και κατασκευάστηκε σε πεδινή έκταση. Στο κέντρο του οχυρωματικού περιβόλου, στη θέση Παλαιά Επισκοπή, βρισκόταν η αγορά, το πολιτικό, θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο. Στον αρχαιολογικό χώρο, κάτω από την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, διατηρείται τμήμα του θεάτρου. Το μνημείο ήταν χορηγία του βασιλιά Αντιόχου Γ’ του Επιφανούς που έγινε το 174 π.Χ. Δυτικά υπάρχουν κατάλοιπα τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής και υπολείμματα της αγοράς. 

Ο βυζαντινός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου ήταν ο μητροπολιτικός ναό της Επισκοπής Αμυκλών. Τη μορφή που βλέπουμε σήμερα την πήρε το 1888. Απέναντι από τη δυτική είσοδο της εκκλησίας, συστάδες δέντρων οδηγούν στα λιγοστά ερειπωμένα τείχη του Νικλίου και στη μαρμάρινη στήλη που έχει αφιερωθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες και στην πρώτη λαμπαδηδρομία για την Ολυμπιάδα του Βερολίνου (1936). 

Νοτιοδυτικά του άλσους, στο εντυπωσιακό πέτρινο κτίριο της παλιάς οικοκυρικής σχολής στεγάζεται από το 1996 το Λαογραφικό μουσείο Τεγέας. 

Ήξερες ότι

Η Τεγέα απέχει από την Τρίπολη 10 χλμ. 

Στην Παλαιά Επισκοπή Τεγέας γίνεται τον Αύγουστο η Παμπελοποννησιακή έκθεση Τεγέας (δείτε την ενότητα τοπικά προϊόντα).

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.