Η αρχαία Μεσσήνη

Μην φύγετε από τη Μεσσηνία εάν δεν επισκεφθείτε το αρχαιολογικό πάρκο της αρχαίας Μεσσήνης. Περιλαμβάνει μια από τις πιο καλά διατηρημένες και σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας. Τα ευρήματα των ανασκαφών αποδεικνύουν το μέγεθος και τη σπουδαιότητά της σε πολιτικό, πολιτιστικό, θρησκευτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Φωτογραφίες

+ 8

Η αρχαία Μεσσήνη πήρε το όνομά της από την μυθική Μεσσήνη, κόρη του Αργείου βασιλιά Τρίοπα. Το αρχαιολογικό πάρκο που θα δείτε σήμερα περιλαμβάνει μια από τις πιο καλά διατηρημένες και σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας. Τα ευρήματα των ανασκαφών αποδεικνύουν το μέγεθος και τη σπουδαιότητά της σε πολιτικό, πολιτιστικό, θρησκευτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο -κάτι που συνεχίστηκε και μετά τη ρωμαιοκρατία (146 μ.Χ.). 

Η πόλη οικοδομήθηκε το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, μετά τη νίκη του επί των Σπαρτιατών στη μάχη των Λεύκτρων και την εισβολή του στη Λακωνία. Η θέση επιλέχθηκε καθώς βρισκόταν κάτω από το όρος Ιθώμη που της εξασφάλιζε φυσική οχύρωση. Το τείχος της, που ήταν σπουδαίας οχυρωματικής τεχνικής, είχε μήκος 9 χλμ. και πάχος σχεδόν 3 μ. Περιέβαλλε την πόλη μαζί με το όρος όπου βρίσκονταν τα ιερά του Διός Ιθωμάτα (9ος -8ος αι. π.Χ.), της Αρτέμιδος Λιμνάτιδος και της Ειλείθυιας (3ος -2ος αι. π.Χ.). Κατά διαστήματα το τείχος είχε διώροφους ισχυρούς πύργους και επάλξεις. Σήμερα σώζονται 4 πύλες με κυριότερη την Αρκαδική η οποία αποτελεί μέρος του οδικού δικτύου. Ήταν η μία από τις δύο μεγάλες πύλες και οδηγούσε προς την Αρκαδία. Η δεύτερη, η Λακωνική, δεν έχει διατηρηθεί. 

Η Αρκαδική πύλη ήταν σύμβολο ισχύος και δείγμα υψηλής οχυρωματικής τεχνικής -μάλιστα προκάλεσε τον θαυμασμό του περιηγητή Παυσανία και των πρώτων Ευρωπαίων περιηγητών. Είναι κυκλική και ευρύχωρη στο μέσο, με δυο εισόδους: μία διπλή εσωτερική και μία εξωτερική. Η πρώτη οδηγούσε σε έναν λιθόστρωτο δρόμο με κατεύθυνση την Αγορά, και η εξωτερική σε έναν δρόμο που κατέληγε στην αρκαδική πρωτεύουσα Μεγαλόπολη. Δεξιά και αριστερά της εξωτερικής εισόδου υπάρχουν δύο τετράγωνοι προστατευτικοί πύργοι σε επαφή με την κυρίως κατασκευή της πύλης, η οποία έχει κυκλική κάτοψη. Στον εσωτερικό χώρο της είχαν στηθεί ερμαϊκές στήλες, καθώς ο θεός Ερμής είχε και την ιδιότητα του προστάτη των πυλών (Ερμής Προπυλαίος). Τις στήλες αυτές είχε δει ο Παυσανίας. Έξω από την Αρκαδική Πύλη αποκαλύφθηκαν ταφικά μνημεία που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2ου, 3ου και 4ου αι. μ.Χ. για τον ενταφιασμό των επιφανών οικογενειών της πόλης. (Κείμενα έχουμε χρησιμοποιήσει και από το odysseus.culture.gr). 

Στον χώρο της πόλης σώζονται μνημεία δημόσιου και θρησκευτικού χαρακτήρα, πολλά από τα οποία έχουν αναστηλωθεί. 

Ξεχωρίζουν:

Τo συγκρότημα του Ασκληπιείου (3ος -2ος αι. π.Χ.) με τον δωρικό ναό του Ασκληπιού. 

Μια σειρά μνημειακών, αναστηλωμένων οικοδομημάτων, όπως το Εκκλησιαστήριο-Ωδείο, το Βουλευτήριο, το Θέατρο, η Κρήνη Αρσινόη, η Αγορά, το Στάδιο, το Γυμνάσιο. 

Ένα εκτεταμένο σύνολο ταφικών μνημείων και ηρώων, όπως το αναστηλωμένο,  μνημειακό μαυσωλείο των Σαιθιδών (1ος αι. π.Χ.-1ος αι. μ.Χ.). 

Πολυτελείς ρωμαϊκές επαύλεις με ψηφιδωτά δάπεδα (αγάλματα, επιγραφές και άλλα ευρήματα των ανασκαφών εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο). 

TA EKKΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ 
Η περιοχή αναφέρεται στις πηγές ως Μεσσήνη μέχρι τον 8ο αι. και στη συνέχεια ως Βολκάνο (ή Βουλκάνο). Συνδέθηκε με τη δράση του Οσίου Νίκωνος του Μετανοείτε, ο οποίος τον 10ο αι. προσπάθησε να εκχριστιανίσει τα σλαβικά φύλα που κατοικούσαν εκεί.  
Αποτέλεσμα της προσπάθειάς του θεωρείται η ανέγερση σειράς εκκλησιών στην περιοχή της μεσσηνιακής ενδοχώρας και των ναών που σώζονται στο Μαυρομμάτι: Τον Άγιο Ιωάννη τον Ριγανά μέσα στο χωριό, το Φραγκοκλήσσι στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Μεσσήνης, την Κλησά Κούκε κοντά στη είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, και την Κλησά Πόρτη κοντά στην Αρκαδική Πύλη. Οι ναοί αυτοί, μαζί με μια ομάδα άλλων μνημείων θεωρείται πως κτίστηκαν στα τέλη του 10ου -11ο αι.

 Η Παλαιά Μονή Βουλκάνου, αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου είναι σημείο αναφοράς για την περιοχή. Βρίσκεται στην κορυφή του όρους της Ιθώμης, στο σημείο όπου υψωνόταν το αρχαίο ιερό του Διός Ιθωμάτα. Για το κτίσιμο του καθολικού χρησιμοποιήθηκε άφθονο αρχαίο οικοδομικό υλικό. Οι τοιχογραφίες του είναι έργα των αδερφών Μόσχων του 1608. 

Συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν στην περιοχή το 1895 από το Θεμιστοκλή Σοφούλη και συνεχίστηκαν το 1909 και το 1925 από το Γεώργιο Οικονόμο. Στη συνέχεια στην περιοχή δραστηριοποιήθηκε ο Αναστάσιος Ορλάνδος έως το 1974. Από το 1986 έως σήμερα τη διεύθυνση τον ανασκαφών έχει αναλάβει ο Πέτρος Θέμελης με τους συνεργάτες του. Ο καθηγητής έχει συνδέσει τη ζωή του με την ανασκαφή, τις αναστηλώσεις των μνημείων και τη συνολική ανάδειξη του αρχαιολογικού πάρκου. 

Κείμενα από τον ιστότοπο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας και τον επίσημο ιστότοπο του Δήμου Μεσσήνης. 

Ήξερες ότι

Το αναστηλωμένο Στάδιο της αρχαίας Μεσσήνης εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 2009 με μια μεγάλη συναυλία του Μάριου Φραγκούλη. Συνεχίζουν να διοργανώνονται εκδηλώσεις, όπως και στο Θέατρο. 

Το αρχαιολογικό πάρκο εκτείνεται σε 400 στρ. Υπάρχουν διαμορφωμένες διαδρομές, πληροφοριακό υλικό, σκίαστρα. 

Για να κάνετε μια πλήρη περιήγηση υπολογίστε περίπου 3 ώρες.

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.