Ο Αρχαίος Δίολκος

Ο Δίολκος ήταν ένα θαυμαστό τεχνικό έργο που εμπνεύστηκε ο Περίανδρος, Τυράννος της Κορίνθου και ένας από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας. Τα πλοία μεταφέρονταν από τη μια πλευρά στην άλλη πάνω σε τροχοφόρα φορεία που ονομάζονταν ολκοί.

Φωτογραφίες

Για τους κατοίκους της αρχαίας Κορίνθου το στενό κομμάτι γης που ενώνει τη Στερεά Ελλάδα με την Πελοπόννησο, αποτέλεσε ένα σπουδαίοι πρόβλημα προς επίλυση. Χώριζε το Σαρωνικό κόλπο από τον Κορινθιακό (κατ’ επέκταση το Αιγαίο από το Ιόνιο πέλαγος). Έτσι, τα πλοία έπρεπε να κάνουν τον γύρο της Πελοποννήσου για να πάνε από τον ένα κόλπο στον άλλο -μια διάσχιση επικίνδυνη και χρονοβόρα. Η κατασκευή ενός τεχνικού έργου που να εξασφαλίζει δίοδο στα πλοία έγινε επιτακτικότερη για τους Κορίνθιους από τότε που ίδρυσαν τις αποικίες τους στη Δύση (8ος αι. π.Χ.).  

Η απάντηση στο πρόβλημα ήταν ένα σπουδαίο τεχνικό έργο της αρχαιότητας: ο περίφημος Δίολκος Δρόμος (Ολκός Νεών). Η πρωτοβουλία ανήκει στον Περίανδρο, που ήταν Τύραννος της Κορίνθου και ένας από τους 7 σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Γύρω στο 620 π.Χ. σκέφθηκε αρχικά να γίνει διώρυγα στον Ισθμό. Αντί γι’ αυτό επέλεξε τελικά έναν πρακτικότερο τρόπο: Έναν δρόμο στρωμένο συμμετρικά με μεγάλους κυβόλιθους όπου τα πλοία μεταφερόταν από τον ένα κόλπο στον άλλο επάνω σε τροχοφόρα φορεία (ολκούς). Ο δρόμος εκτεινόταν από την παραλία του Σχοινούντα (Καλαμάκι) έως το δυτικό άκρο του καναλιού (σημείο που ανακατασκευάσθηκε στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα, ενώ βεβαιώνεται η χρήση του ως 9ο μ.Χ. αιώνα). 

Ένα μεγάλο μέρος του Διόλκου αποκαλύφθηκε μεταξύ 1956-62, με τις ανασκαφές του Νίκου Βερδελή. Το συνολικό του μήκος του δρόμου πρέπει να έφθανε τα 8 χλμ. και το πλάτος τα 3,5-5 μ. Δεν είχε χαραχτεί σε ευθεία γραμμή, αλλά με καμπύλες, ώστε να μην υπάρχουν  μεγάλες υψομετρικές διαφορές. Στη μέση του λίθινου δρόμου υπήρχαν δυο βαθιές και παράλληλες αυλακιές. Πάνω σ’ αυτές κινούνταν οι τροχοί μιας μεγάλου μήκους κατασκευής, της ολκού, στην οποία ανέβαζαν το κάθε πλοίο.

Η πολύ επίπονη διαδικασία, για την οποία χρησιμοποιούσαν χιλιάδες δούλους, αφορούσε ελαφριά πλοία, κυρίως πολεμικά, όταν ήταν ανάγκη να βρεθούν γρήγορα από τη μία θάλασσα στην άλλη. Τα εμπορικά πλοία άφηναν το εμπόρευμα τους στο λιμάνι για να μεταφερθεί δια ξηράς, και ξεκινούσαν την πορεία τους πάνω στους «τροχούς». Μόλις τα καθέλκυαν ξανά, φορτωνόταν το εμπόρευμα. Και το ταξίδι συνεχιζόταν...

Γιατί δεν έγινε διώρυγα από τον Περίανδρο
Διάφοροι ήταν οι λόγοι που ο Περίανδρος δεν προχώρησε στη δημιουργία διώρυγας:
Η διαφορά στάθμης στις δύο πλευρές που θα προκαλούσε η ροή του Κορινθιακού μέσα στον Σαρωνικό με άγνωστες συνέπειες.
Ο χρησμός της Πυθίας που είπε «Τον Ισθμό ούτε να τον οχυρώσετε, ούτε να τον σκάψετε. Γιατί ο Δίας έφτιαξε νησί, όπου έκρινε σωστό».
Οι αντιδράσεις των ιερέων της Κορίνθου που θα έχαναν τα πλούσια αφιερώματα και τα δώρα των εμπόρων. Kαι η εναντίωση των κατοίκων, αφού οι έμποροι απλά θα περνούσαν και δεν θα έμεναν πια στην Κόρινθο, οπότε θα έχαναν σημαντικά έσοδα.

Ήξερες ότι

Αξίζει να δείτε την ταινία animation, παραγωγής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, που αναπαριστά με μοναδικό τρόπο τη χρήση του Διόλκου. 

Μελέτες για την αποκατάσταση και διαμόρφωση του αρχαίου Διόλκου, προχωρούν σε υλοποίηση μετά από ομόφωνα θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.