Το Παλαιόκαστρο (Παλιόκαστρο) της Πύλου

Η προσπάθεια της ανάβασης στην κορυφή του βράχου όπου είναι κτισμένο το φράγκικο Παλιόκαστρο (ή Παλιοναβαρίνο) θα επιβραβευτεί με ένα μοναδικό δώρο: τη θέα προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα! Διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στην περιοχή από τον 13ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 19ου.

Φωτογραφίες

+ 1

Η προσπάθεια της ανάβασης στην κορυφή του βράχου όπου είναι κτισμένο το Παλιόκαστρο (ή Παλιοναβαρίνο) θα επιβραβευτεί με ένα μοναδικό δώρο: τη θέα προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα! Προς τα δυτικά αγναντεύετε το Ιόνιο, προς βορρά το τέλειο ημικύκλιο του όρμου της Βοϊδοκοιλιάς, στα ανατολικά βρίσκεται η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, στα ΝΑ ο κόλπος του Ναβαρίνου με την Πύλο, και στα νότια η Σφακτηρία. 

Το Παλαιόκαστρο βρίσκεται σε ένα ύψωμα του ακρωτηρίου του Κορυφασίου και πρωταγωνίστησε σε όλα τα ιστορικά επεισόδια που αφορούν την περιοχή.  

Άρχισε να κτίζεται από τους Φράγκους τον 13ο αι. πάνω στα ερείπια της αρχαίας οχύρωσης, συνεχίστηκε από σπουδαίους Ενετούς μηχανικούς τον 15ο αι. και ολοκληρώθηκε από τους Οθωμανούς. Αυτοί, το 1573 μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, άρχισαν να κατασκευάζουν το Νιόκαστρο, με στόχο τον έλεγχο της νότιας εισόδου στον κόλπο του Ναυαρίνου. Από τότε το κάστρο έχασε την σημασία που είχε τους προηγούμενους αιώνες και πήρε την ονομασία Παλιόκαστρο (Παλαιόκαστρο).  

Μερικά ορόσημα στην ιστορία του: 
Kτίστηκε το 1278 από τον Νικόλαο Β’ Σαιντ Ομέρ, βαρώνο της Θήβας. Το 1381 καταλήφθηκε από την Εταιρεία των Ναβαρραίων, οι οποίοι το έκαναν ορμητήριο. Το 1423 αγοράστηκε από τους Ενετούς για να ενισχύσουν την προστασία των υπολοίπων κτήσεών τους στη Μεσσηνία. Δεν ακολούθησε την τύχη των άλλων κάστρων της Πελοποννήσου που έπεσαν στα χέρια των Τούρκων από το 1460, αλλά παρέμεινε Ενετικό. Το 1500 όμως ο σουλτάνος Βαγιαζήτ Β’ άλωσε τη Μεθώνη και την κατέστρεψε. Μετά από αυτό, οι υπερασπιστές του κάστρου το παρέδωσαν για να μην έχει την ίδια τύχη.

Το 1668, τότε που ο Τούρκος περιηγητής Ελιβιά Τσελεμπή επισκέφθηκε την περιοχή, μέτρησε μέσα στο κάστρο 80 σπίτια, ένα τζαμί, πέντε μαγαζιά κι ένα χαμάμ.

Το 1816 ένας Γάλλος περιηγητής το βρήκε σχεδόν εγκαταλειμμένο.

Μετά το ξεκίνημα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 το Παλαιόκαστρο και το Νιόκαστρο απελευθερώθηκαν. Όμως ο Ιμπραήμ πολιόρκησε το Παλιόκαστρο και καθώς οι πολιορκημένοι Έλληνες δεν είχαν πλέον καθόλου εφόδια, αναγκάστηκαν να το παραδώσουν τον Απρίλιο του 1825.

Το φθινόπωρο του 1827, κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου, από εκεί, όπως και από το Νιόκαστρο, οι Τουρκοαιγύπτιοι έπλητταν με τα κανόνια τους τα πλοία των συμμάχων. Όταν οι δυνάμεις του Ιμπραήμ αποχώρησαν, τον Οκτώβριο του 1828, οι Έλληνες και οι Γάλλοι που μπήκαν στο ιστορικό κάστρο το βρήκαν ερειπωμένο. 

Από τη θέση όπου κτίστηκε το Παλιόκαστρο μπορούσε να ελέγχει τη βόρεια είσοδο του κόλπου του Ναυαρίνου και το λιμάνι του. Γι’ αυτό το λόγο έχει καταταχθεί ανάμεσα στα οχτώ σημαντικότερα της Πελοποννήσου με γνώμονα τη στρατηγική τους θέση.

Οι διαδοχικές κατακτήσεις αντανακλώνται στο σύνολο των επεμβάσεων που έγιναν στην αρχική μορφή και αρχιτεκτονική του. 

Η κάτοψη ήταν τραπεζοειδής και περιλάμβανε δύο οχυρωματικούς περιβόλους, οι οποίοι χωρίζονταν με εγκάρσιο τείχος. Θεωρείται ότι ο εσωτερικός περίβολος -που ήταν ενισχυμένος με τετράγωνους και ημικυκλικούς πύργους και κάλυπτε το ψηλότερο σημείο του Β τμήματος του φρουρίου-, βρισκόταν στα όρια της αρχαίας ακρόπολης και του φράγκικου κάστρου του 13ου αι. Ο εξωτερικός περίβολος φτιάχτηκε από τους Βενετούς τον 15ο αι. και τους Τούρκους μετά την κατάκτηση του 1500. 

Η είσοδος στο κάστρο γίνεται από τη (μισογκρεμισμένη) πύλη η οποία καλυπτόταν από οξυκόρυφα τόξα και προστατευόταν από καταφραγή. Βρίσκεται στη νότια πλευρά του περιβόλου και ως εκεί φθάνει μονοπάτι, που ξεκινά από το νοτιότερο σημείο της χερσονήσου του Κορυφασίου. Τα τείχη και οι πύργοι διατηρούνται όρθια σε πολλά σημεία. Στο εσωτερικό υπάρχουν ερείπια δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, μιας καθολικής εκκλησίας και υπόγειων δεξαμενών νερού.

Κάτω από τα τείχη του κάστρου υπάρχει η λεγόμενη σπηλιά του Νέστορος, η οποία θεωρείται ότι επικοινωνούσε με το Παλιόκαστρο.

Εξερευνήθηκε αρχικά από τον Ερρίκο Σλήμαν το 1874.

(Στοιχεία και κείμενα έχουμε αξιοποιήσει από το kastra.eu)

Τοποθεσία

Βρείτε τον προορισμό στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη.